Kalendarium

1920

1926
Hilary urodził się 28 października w Szopienicach, jako drugi syn Jana i Marii z Helwigów.

1930

1939
Kończy szkołę podstawową w Szopienicach.

1940

1940-1944
Pracuje w hucie Uthemanna w Szopienicach jako uczeń stolarni modelarskiej, uzyskując zawód stolarza przemysłowego. Jednocześnie uczy się w trzyletniej wieczorowej szkole (Abendschule für bildende Künste), którą kończy w 1943 r.

1941
11 listopada, aresztowanie matki za Rassenschande (hańbienie rasy).

1942
26 października, śmierć matki w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. Od tego momentu znajduje się pod opieką ślusarza Emila Marcola, który uczy go także rysunku i malarstwa.

1945
Przyjeżdża do Warszawy, gdzie w roku szkolnym 1945/1946 uczęszcza do Liceum Sztuk Plastycznych przy ul. Wrońskiego 1.

1946
Od 17 stycznia statystuje w Teatrze Polskim w pierwszym po wojnie przedstawieniu Lilii Wenedy Juliusza Słowackiego (w chórze Wenedów).
Wykonuje pierwsze dekoracje (15 zmian) do przedstawienia Doktor Dolittle i jego zwierzęta w Teatrze Lalek w Warszawie, przy ul. Wiejskiej 11.

1946-1951
13 września 1946 zostaje przyjęty do Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (później ASP) w Warszawie, zarejestrowany pod nr 178. Jego profesorowie to m.in.: Kazimierz Nita (projektowanie bryły), Adam Gerżabek (malarstwo architektoniczne, studia z natury), Witold Miller (malarstwo dekoracyjne i ścienne), Adam Bunsch (technologia) i Marek Włodarski (malarstwo, projektowanie koncepcyjne).

1947
Bierze udział w przedstawieniu Androkles i lew G.B. Shawa, przygotowanym przez studencki Teatr Akademicki, grając z powodzeniem rolę lwa.

1950

1950-1951
Z Lechem Emfazym Stefańskim publikują w „Po prostu” artykuły: Plastyka na nowej drodze (1950 nr 13), Rozmowy o realizmie w plastyce (1951 nr 3). Artykuły te zostały skrytykowane na Zjeździe Dyskusyjnego Aktywu Młodzieżowego Szkół Artystycznych przez Fiszela Zawidowicza („Po prostu” 1951 nr 3, 4), a redakcja pisma odcięła się od poglądów autorów.

1951
Wiosną rzuca studia na ASP, przerywając pracę nad dyplomem u prof. Marka Włodarskiego na temat „Waryński na ławie oskarżonych”.

1951-1955
Zamieszkał w Szklarskiej Porębie, w zagrzybionym domku przydzielonym przez miejscową władzę. „W okresie najgorszego socrealizmu wyjechałem z Warszawy. Przez cztery lata mieszkałem w Szklarskiej Porębie, malując w samotności i żyjąc z dorywczych prac nie związanych ze sztuką. W roku 1953 nawiązałem kontakt z młodymi wówczas malarzami katowickimi, przeciwstawiającymi się obowiązującemu socrealizmowi” (Hilary Krzysztofiak, Nieukończona autobiografia, "Zapis", Paryż, 1981 nr 20).

1953
We wrześniu, z inicjatywy Konrada Swinarskiego, znanego później reżysera teatralnego, i Klaudiusza Jędrusika, powstała Grupa ST-53. Nazwa grupy była wieloznaczna, St oznaczało skrót nazwiska Władysława Strzemińskiego, nazwę miasta Stalinogród oraz studyjny charakter grupy. Głównym celem grupy było samokształcenie w oparciu o Teorię widzenia Strzemińskiego. Oprócz Hilarego członkami grupy byli: Irena Bąk, Zdzisław Biliński, Krystyna Broll, Urszula Broll, Stefan Gaida, Klaudiusz Jędrusik, Maria Obremba, Zdzisław Stanek, Konrad Swinarski, Tadeusz Ślimakowski.

1954
W połowie czerwca w mieszkaniu Marii Obremby w Stalinogrodzie (obecnie Katowice) ma miejsce wystawa Grupy St-53. „Obrazy umieszczono na ekranach z białych prześcieradeł zawieszonych u sufitu. W tej ekspozycji realizowano jedną z zasad grupy – obrazy były pokazywane anonimowo” (Katarzyna Niestrój „Grupa artystyczna St-53”, praca magisterska).

Plany wspólnego zamieszkania całej Grupy w wilii w Szklarskiej Porębie. Projekt upadł z powodów finansowych. Częstym gościem w wilii był zaprzyjaźniony z Hilarym Miron Białoszewski (K. Jędrusik, Narodziny i śmierć legendarnej grupy artystycznej St-53, "Śląsk" 1996 nr 3).

1955
Po powrocie do Warszawy zamieszkał na ul. Tarczyńskiej 11 u L. E. Stefańskiego, który prowadził w tym samym mieszkaniu wraz z Mironem Białoszewskim słynny Teatr na Tarczyńskiej.

Bierze udział w Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki pod hasłem „Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi” (lipiec-wrzesień) zorganizowanej w warszawskim Arsenale. Z trzech proponowanych prac na wystawę przyjęto tylko jedną — Martwą naturę (znaną jako Szczęka).

Od końca roku pracuje jako redaktor graficzny „Po prostu”, aż do likwidacji pisma w połowie 1957 r.

1956
Redakcja „Po prostu” udostępniła mu pokój na pracownię w swojej siedzibie na 17 piętrze Pałacu Kultury i Nauki.
13 maja w Klubie Pracy Twórczej w Instytucie Śląskim w Stalinogrodzie przy ul. Warszawskiej otwarta zostaje pierwsza publiczna wystawa Grupy ST-53.

27 lipca w Dyskusyjnym Salonie „Po prostu”, w Teatrze Żydowskim przy ul. Królewskiej 13 w Warszawie otwarta zostaje indywidualna wystawa Hilarego.
 
11 sierpnia ma miejsce publiczna dyskusja na temat malarstwa Hilarego z jego udziałem.

W sierpniu w Pałacu Sztuki (TPSP) w Krakowie otwarta zostaje wystawa Grupy St-53, towarzyszy jej katalog.

W grudniu w Galerii Krzywe Koło w Warszawie zostaje otwarta wystawa Grupy St-53.

Uczestniczy w XII ogólnopolskiej zimowej Wystawie Plastyki w Radomiu zorganizowanej przez TPSP.

1957
27 stycznia w Poznaniu zostaje otwarta wystawa prac Grupy St-53 (Katowice), Grupy R-55 (Poznań) i Grupy 55 (Warszawa). W marcu wystawa zostaje przeniesiona do Szczecina. Jest to ostatnia wystawa Grupy St-53, w której Hilary uczestniczy.

Wykonuje projekt Stacji Męki Pańskiej do kościoła w Nowej Hucie.

W październiku, po likwidacji „Po prostu”, traci pracownię w Pałacu Kultury i Nauki.

1958
W lokalu przyznanym Zespołowi Pieśni i Tańca z Szopienic wykonuje malowidło ścienne. Kompozycja, na wniosek przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej w Szopienicach, zostaje zamalowana.

Pod koniec roku poznaje swoją przyszłą żonę, dziennikarkę Krystynę Miłotworską.

 

1959
16 stycznia wprowadza się do pracowni przy redakcji „Walki Młodych” w gmachu Związku Młodzieży Socjalistycznej przy ul. Smolnej 40. Pracuje jako redaktor graficzny tego czasopisma.

We wrześniu uczestniczy w III Wystawie Sztuki Nowoczesnej w warszawskiej Zachęcie (CBWA).

1960

1960
W styczniu zostaje redaktorem graficznym dwutygodnika „Ruch Muzyczny” (jest autorem wielu okładek pisma).
W kwietniu urządza wystawę indywidualną w pracowni przy ul. Smolnej.
29 czerwca zawiera umowę z Warszawską Spółdzielnią Mieszkaniową na wynajęcie pomieszczenia piwnicznego o powierzchni 28,5 m2 przy ul. Mickiewicza 33a. Z pracowni korzysta do stycznia 1965 r.

1961
W dniach 25 maja – 15 czerwca odbywa się wystawa indywidualna w Dyskusyjnym Salonie „Współczesności” w Teatrze Żydowskim przy ul. Królewskiej 13.
Projektuje scenografię do trzech jednoaktówek przygotowanych przez Krystynę Meissner w ramach warsztatu reżyserskiego (premiera 21 czerwca w Teatrze Ateneum). Są to: Escurial Michela de Ghelderode, Samoobsługa Harolda Pintera i Na pełnym morzu Sławomira Mrożka.
W listopadzie uczestniczy w wystawie „Polskie Dzieło Plastyczne w XV-leciu PRL”.

1962
29 czerwca w Warszawie na wystawie „Konfrontacje 1956–1962 prezentuje dwie prace.
W lipcu i sierpniu uczestniczy w I Festiwalu Malarstwa Współczesnego w Szczecinie.
15 września, z okazji festiwalu muzyki współczesnej Warszawska Jesień, w Galerii Krzywe Koło otwarta zostaje wystawa „Argumenty 1962”, w której Hilary bierze udział.
W listopadzie uczestniczy w IX Wystawie Malarstwa i Grafiki Warszawskiego Okręgu ZPAP, otwartej w Zachęcie.

1963
19 stycznia w Galerii Krzywe Koło otwarta zostaje wystawa indywidualna Hilarego.
W dniach 6 lipca – 31 sierpnia prezentuje swoje prace na wystawie „Konfrontacje 1963” w Galerii Krzywego Koła.
W dniach 2–15 września uczestniczy w I Międzynarodowym Studium Pleneru Koszalińskiego w Osiekach. Była to pierwsza tego typu impreza zorganizowana w Polsce. Z powstałych na plenerze prac czterdzieści cztery (w tym dwie Hilarego) zakwalifikowano do zbiorów Galerii Malarstwa Współczesnego w Muzeum w Koszalinie.
29 września w Galerii Krzywego Koła uczestniczy w wystawie „Argumenty 1963”.
W dniach 23 listopada – 22 grudnia w salach Muzeum w Koszalinie odbywa się wystawa prac powstałych na I Międzynarodowym Studium Pleneru Koszalińskiego.

1964
6 maja w Galerii Krzywego Koła (Galeria Sztuki Współczesnej) odbywa się wernisaż wystawy, na której zaprezentowano prace uczestników I Międzynarodowego Pleneru w Osiekach.
22 listopada w tej samej galerii otwarto wystawę prac malarskich uczestników I i II Pleneru Koszalińskiego.
W ciągu roku wielokrotnie przebywa w Białymstoku, gdzie przygotowuje scenografię do przedstawień reżyserowanych przez Krystynę Meissner w Teatrze im. A. Węgierki. W tym czasie powstaje cykl szesnastu obrazów zatytułowany Totemy białostockie.

1965
Na początku stycznia przenosi się do pracowni przy pl. Wilsona (nad kinem „Wisła”), w której tworzy do czasu wyjazdu z Polski.
27 lutego w Galerii Krzywego Koła zostaje otwarta wystawa indywidualna Hilarego.
W dniach 23 lipca – 22 sierpnia uczestniczy w I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu, gdzie 39 artystów, polskich i z zagranicy, wykonuje z metalowego tworzywa, przy pomocy pracowników Zakładów Mechanicznych „Zamech”, przestrzenne formy. Rzeźby te zostają następnie ustawione w mieście w wybranych przez artystów miejscach. Forma Hilarego, ażurowy relief, została ustawiona ma skwerze przy ul. Świerczewskiego. W ramach tego wydarzenia w Galerii El odbywa się wystawa „Konfrontacje 65”, składająca się z dwóch części: wystawy Lajosa Kassaka oraz wystawy zbiorowej uczestników Biennale.
Bierze udział w wystawie zbiorowej w Galerie Cassel w Londynie.
W dniach 25 listopada – 11 lutego w Muzeum Narodowym w Warszawie prezentowane są fotogramy i makiety form stworzonych na Biennale w Elblągu.
Bierze udział w wystawie-sympozjum „Złote Grono” w Zielonej Górze.
Uczestniczy w XI Ogólnopolskiej Wystawie Malarstwa „Jesienne Konfrontacje” zorganizowanej w Rzeszowie przez Biuro Wystaw Artystycznych.

1966
Latem po raz pierwszy wyjeżdża za granicę, do Paryża, gdzie nawiązuje kontakty ze środowiskiem emigracyjnym, m.in. Instytutem Literackim. Spotyka się z mieszkającym wówczas w Paryżu Sławomirem Mrożkiem i jego żoną Marią Obrembą (z Grupy St-53), Zbigniewem Herbertem, Janem Lebensteinem i Witoldem Kaczanowskim.
We Francji wystawia swoje prace w Paryżu (Galerie Desbrieres) i Marsylii (Galerie Jouvens).
We wrześniu uczestniczy w Festiwalu Sztuk Pięknych w Warszawie.

1967
W dniach 20 stycznia – 4 lutego ma miejsce indywidualna wystawa Hilarego zatytułowana „Hilary, gouaches — dessins”.
18 kwietnia w Galerie Nouvelles Images w Hadze odbywa się wernisaż wystawy indywidualnej Hilarego, na której zaprezentowano 19 obrazów (w tym 8 Totemów) oraz kilka cykli prac na papierze, m.in. metamorfozy owadów i figur ludzkich.
W dniach 15–30 września trwa wystawa indywidualna w Galerie Partout w Amsterdamie.
W październiku spędza z żoną dwa tygodnie w Paryżu.

1968
W maju wyjeżdża do Holandii i już nigdy do kraju nie wraca.
W dniach 8 czerwca – 3 lipca w Galerie De Graaf w Schiedam (Holandia) ma miejsce wystawa indywidualna Hilarego, na której prezentuje nieznane dotychczas prace, specjalnie przysłane z kraju przez żonę Krystynę.
W grudniu wyjeżdża z Polski żona artysty. Hilary przebywa wówczas w Kolonii.

1969
Na początku roku Hilary ma trudności z przedłużeniem pobytu w RFN. Dzięki interwencji wysokiego urzędnika Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, a także zarządu miasta Kolonii Hilary otrzymuje zgodę na przedłużenie pobytu. Uznano też, że jego praca twórcza, jako malarza i scenografa, nie może być objęta żadnymi zakazami.
W dniach 30 stycznia – 13 marca w Galerie Hekuba w Düsseldorfie ma miejsce wystawa indywidualna malarstwa i rysunków Hilarego.
10 maja w Teatrze w Düsseldorfie odbywa się premiera Indyka Sławomira Mrożka. Scenografię do sztuki zaprojektował Hilary.
W dniach 11 czerwca – 8 lipca w Auslandinstitut w Dortmundzie odbywa się wystawa indywidualna prac Hilarego. W słowie wstępnym, które wygłosił Otto Rowell, znany aktor Teatru w Düsseldorfie, podkreślił on związki jakie zachodzą między sztuka a teatrem w twórczości Hilarego.
Przenoszą się do Monachium, gdzie w czerwcu żona artysty podejmuje stałą pracę w rozgłośni polskiej Radia Wolna Europa. Po jej pierwszym wystąpieniu na antenie pracownia Hilarego w Warszawie zostaje zaplombowana przez Służbę Bezpieczeństwa.
Uczestniczy w Salonie Jesiennym związku zawodowego artystów w Monachium.
Uzyskuje, wraz z żoną, azyl polityczny w Niemczech Zachodnich.

1970

1970
W dniach 6–25 lutego w Galerie Nouvelles Images w Hadze ma miejsce wystawa indywidualna Hilarego, na której słowo wstępne wygłosił G. Kruis.
W marcu, po wymianie korespondencji pomiędzy Warszawską Spółdzielnią Mieszkaniową a Zarządem Okręgowym Związku Polskich Artystów Plastyków, ten ostatni  stwierdził, że „nie ma możliwości i nie podejmuje się zabezpieczenia obrazów i nieruchomości” znajdujących się w pracowni Hilarego.
W dniach 4–20 czerwca w Haus der Begegnung w Monachium ma miejsce wystawa indywidualna obrazów i grafik Hilarego. Słowo wstępne wygłosił pisarz i publicysta Tadeusz Nowakowski.
W dniach 27 listopada – 24 grudnia w Galerie Christoph Dürr w Stuck Villa w Monachium odbywa się wystawa indywidualna Hilarego.
30 listopada WSM Żoliborz zwraca się ponownie z pismem do Zarządu Okręgu Związku Plastyków o „wzięcie udziału w komisyjnym otwarciu i likwidacji pracowni ob. Hilarego Krzysztofiaka. [...] Według posiadanych informacji w lokalu znajdują się prace malarskie, a ob. Krzysztofiak wyjechał na stałe z kraju”. Ostatecznie administracja występuje do Okręgu Warszawskiego ZPAP z wnioskami o likwidację ruchomości i sprzedaż obrazów w Salonie ART-u należącym do ZPAP, co ma umożliwić pokrycie zadłużeń czynszowych mieszkania przy ul. Krasińskiego 10.
Projektuje okładkę do książki Sławomora Mrożka Stucke III (Berlin 1970).

1971
2 marca w Studio Krüll w Krefeld (przy współpracy Galerie Christoph Dürr z Monachium) odbywa się wernisaż wystawy indywidualnej Hilarego, na której prezentuje obrazy i prace na papierze.
12 marca – 6 kwietnia — wystawa indywidualna w Galerie Henry Meyer w Lozannie.
Odbywa pierwszą podróż do Ameryki (m.in. Floryda), gdzie podejmuje starania o obywatelstwo amerykańskie.
W kwietniu administracja Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej podejmuje decyzję o opróżnieniu pracowni Hilarego i przeniesieniu znajdujących się w niej rzeczy do pralni budynku przy ul. Krasińskiego 10.
7 maja – 10 czerwca – wystawa indywidualna w Galerie Grossbach we Frankfurcie.
10 czerwca – 12 września – udział w wystawie zbiorowej, Grosse Kunsttausstellung w Haus der Kunst w Monachium. Wystawia z Neue Gruppe.
W sierpniu, wraz z żoną, odbywa podróż na południe Francji. Powstaje tam cykl akwarel z Côte d’Azur i Cap d’Antibes.
12 sierpnia czteroosobowa komisja z udziałem przedstawiciela ZPAP Ryszarda Stryjeckiego dokonuje spisu prac Hilarego znajdujących się w pracowni przy pl. Wilsona.

1972
Uczestniczy w zbiorowej wystawie w Galerie Christoph Dürr w Monachium.
Od 15 października do 19 listopada w Seton Hall University Student Center Art Gallery w South Orange (New Jersey) odbywa się pierwsza amerykańska wystawa indywidualna Hilarego.
Projektuje okładkę do książki Luisa Fishera Life of Lenin, wydanej przez Polonia Book Foundation.
W końcu roku, po Igrzyskach Olimpijskich w Monachium, władze miasta przyznały Hilaremu mieszkanie-pracownię przy Riesstr. 80 na terenach miasteczka olimpijskiego.

1974
Latem odbywa z żoną podróż na Korsykę. Inspiracje z tej podróży są widoczne w kilku obrazach namalowanych w tym roku.

1975
Latem podróżuje z żoną po Europie (m.in. Rzym).
Jesienią wyjeżdża do Stanów Zjednoczonych, gdzie maluje obraz Virginia zainspirowany pejzażem tego stanu.
Uczestniczy w wystawie zbiorowej Grosse Kunstaustellung w Haus der Kunst w Monachium.
W dniach 1–20 grudnia bierze udział w wystawie zbiorowej malarstwa, rysunku i grafiki w Galerie Wolfgang Kieslich w Monachium.

1976
W dniach 4–28 marca odbywa się wystawa indywidualna w galerie Woflgang Kieslich w Monachium.
3–19 kwietnia — wystawa indywidualna w Galerie R. Lenten w Epse k. Deventer (Holandia).
W grudniu Alexsis C. Courant, prezes Fundacji Alfreda Jurzykowskiego zawiadomił Hilarego o przyznaniu mu nagrody w dziedzinie sztuk pięknych za całokształt twórczości.

1977
4 lutego w siedzibie Polish Institute of Arts and Sciences in America w Nowym Jorku odbywa się uroczystość wręczenia Hilaremu Nagrody im. Alfreda Jurzykowskiego.
Otrzymuje wraz z żoną obywatelstwo amerykańskie i zmienia nazwisko na Christopher Hilary.

1978
Na początku roku wyjeżdża do Stanów Zjednoczonych, gdzie w kwietniu, wraz z żoną, kupuje dom w Falls Church w Virginii.
W domu Marka Walickiego w Falls Church maluje kompozycję Virginia na dwukondygnacyjnej ścianie.
W dniach 12–29 lipca uczestniczy w wystawie zbiorowej "New Faces 1978" we Franz Bader Gallery w Waszyngtonie.
Wystawia prace w Galerie X w Paryżu.
W dniach 21 października – 18 listopada w BAAK Gallery w Cambridge (Massachusetts) odbywa się wystawa indywidualna zatytułowana „Hilary Paintings”.

1979
Od 24 stycznia do 10 lutego we Franz Bader Gallery w Waszyngtonie trwa wystawa indywidualna. W przeddzień otwarcia odbywa się w galerii spotkanie z artystą.
30 września artysta umiera w Falls Church na zawał serca.
4 października zostaje pochowany na cmentarzu w Falls Church.