Biogram

Zygmunt Turkiewicz urodził się 28 grudnia 1912 r. w Chełmie na Lubelszczyźnie. Ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie. W latach 1933–1939 studiował malarstwo i rysunek w pracowni prof. Felicjana Kowarskiego, architekturę wnętrz w pracowni prof. Józefa Czajkowskiego oraz ukończył studium pedagogiczne. Jedną z wielkich pasji artysty było tkactwo artystyczne. Kilka miesięcy po uzyskaniu przez Turkiewicza dyplomu akademickiego wybuchła wojna. Powołano go jako oficera rezerwy do Wilna. Po kampanii wrześniowej znalazł się w obozie internowanych na Łotwie, skąd w 1941 r., po zajęciu Łotwy przez Związek Sowiecki, trafił do więzienia Łubianka w Moskwie. Po podpisaniu umowy polsko-sowieckiej latem 1941 r. został zwolniony i udał się tworzonej w ZSSR Armii Polskiej do Taliszczewa, a później do Jangi-Jul. Trafił do Oddziału Propagandy i Kultury Armii Polskiej na Wschodzie. Mianowano go kierownikiem działu plastycznego, opiekunem wszelkich poczynań malarskich, dekoracyjnych, kolekcjonerskich i wystawienniczych. W kolejnych miejscach postoju APW, organizował wystawy: w Teheranie, Bagdadzie, Aleksandrii, Kairze, Bejrucie, Damaszku, Tel Awiwie, Jerozolimie, Rzymie i we Florencji. Współpracował z wojskowymi czasopismami i wydawnictwami. Jego rysunki ukazywały się w „Orle Białym”, „W drodze” i „Paradzie”. Dzięki legitymacji korespondenta wojennego, miał dostęp do linii frontu. Jako „artysta wojenny” służył w Polskich Siłach Zbrojnych pozostających pod Dowództwem Brytyjskim. Był świadkiem walk 2. Korpusu Polskiego pod dowództwem gen. Władysława Andersa o klasztor na Monte Cassino. Rysunki powstałe w czasie tej bitwy opublikowane zostały latem 1944 roku w albumie pt. Montecassino – Szkice Zygmunta Turkiewicza z walk 2. Polskiego Korpusu. Po zakończeniu wojny krótko pozostał we Włoszech. W 1946 jego prace były częścią zorganizowanej w Rzymie wystawy prac dwunastu polskich malarzy, którzy tworzyli obrazy o tematyce związanej z walką o Monte Cassino. Ich walory malarskie zostały wysoko ocenione przez autora wstępu do katalogu tej wystawy, znanego włoskiego krytyka sztuki Gina Severiniego. W 1947 r. zamieszkał w Londynie. Uczestniczył w życiu artystycznym organizowanym przez polskie środowisko artystyczne. Przez kilka lat był kierownikiem jednej z polskich galerii w Londynie. Był również krytykiem sztuki oraz eseistą, współpracującym z prasą emigracyjną: „Kulturą”, „Życiem”, „Orłem Białym”. Przede wszystkim jednak malował. Rejestrując życie mieszkańców Londynu malował impresje doków i ulic, porządkując niemal geometrycznie formę przy zastosowaniu gamy ściszonych kolorów. Pobyt na Bliskim Wschodzie, szczególnie w Egipcie, potem we Włoszech, wywarł olbrzymi wpływ na jego całą twórczość. Obok impresji pojawiły się abstrakcje w twórczości Turkiewicza, które tworzył we własnej autorskiej technice określanej fresco. Zamiłowanie do tkaniny artystycznej znalazło odzwierciedlenie w niezwykłej, szorstkiej fakturze, subtelnej kolorystyce i ogólnej dekoracyjności, tych abstrakcyjnych prac. Po wojnie wystawiał w galeriach w Europie i USA. W styczniu 1963 roku miał dużą wystawę indywidualną (47 obrazów i 12 gwaszy i rysunków) w prowadzonej przez Halimę Nałęcz Drian Galleries przy Porchester Place w Londynie, której towarzyszył obszerny katalog. Jesienią 1963 wziął udział w wystawie grafików polskich w Milwaukee w USA. Zygmunt Turkiewicz zmarł 26 stycznia 1973 r. w Londynie. Jego prace znajdują się w wielu kolekcjach zagranicznych, a także w Muzeum Narodowym w Warszawie, Krakowie i w Gdańsku. Spuścizna artystyczna Turkiewicza znajduje się w Archiwum Emigracji i Muzeum Uniwersyteckim w Toruniu.